Vlaanderen heeft bij de vorming van de federale staat via verschillende staatshervormingen een aantal gewest- (grondgebonden) en gemeenschapsbevoegdheden (persoonsgebonden) gekregen. Dat betekent dat Vlaanderen voor deze bevoegdheden een eigen beleid kan voeren, vaak in afstemming met het Europees beleid of dat van andere gemeenschappen. Media is één van die gemeenschapsbevoegdheden.

1. Beleidsdocumenten

De Vlaamse overheid heeft een aantal mechanismen om haar beleidsvorming te stroomlijnen en te plannen (beleidscyclus en regelgevingsagenda). Bij de aanvang van een regeerperiode (5 jaar) en bij de start van elk begrotingsjaar maken de leden van de Vlaamse Regering beleidsdocumenten op met strategische keuzes en concrete beleidsvoorstellen voor de komende periode.

• De Vlaamse Regering omschrijft in haar regeerakkoord de strategische keuzes bij de start van een nieuwe regeerperiode. Het regeerakkoord is een geheel van afspraken tussen parlementaire fracties die samen over een meerderheid in het Vlaams Parlement beschikken, over het beleid dat een nieuwe Vlaamse Regering zal voeren. De meest recente is het Regeerakkoord 2014-2019 'vertrouwen - verbinden - vooruitgaan'.
• Ter voorbereiding van dit regeerakkoord levert de Vlaamse overheid een regeerbijdrage. De regeerbijdrage omvat een omgevingsanalyse en een aantal beleidsvoorstellen voor de nieuwe regering.
• Uit het regeerakkoord vloeien een aantal andere beleidsdocumenten voort:
  • Aan het begin van de regeerperiode publiceert de bevoegde minister per beleidsveld een beleidsnota met de visie en grote strategische doelstellingen voor de komende regeerperiode.
  • De beleidsnota wordt jaarlijks in een beleidsbrief doorvertaald naar meer operationele doelstellingen. De beleidsbrief bevat een terugblik op het voorbije jaar en intenties voor het volgende jaar met betrekking tot de uitvoering van het regeerakkoord en de beleidsnota.

2. Beleidscyclus

De Vlaamse beleidscyclus verloopt volgens een vast stramien in de tijd en volgt hierbij de parlementaire kalender. In de huidige Vlaamse beleidscyclus ligt de klemtoon op de rapportering door de Vlaamse Regering over het gevoerde beleid en de aankondiging van nieuw beleid. In al deze instrumenten verbonden aan de beleidscyclus worden immers geen formele beslissingen over nieuwe beleidsmaatregelen genomen. Aan de opmaak en goedkeuring van beleidsnota's en beleidsbrieven gaan geen consultaties van het maatschappelijk middenveld vooraf en er zijn weinig tot geen interne procedures van kwaliteitsbewaking aan verbonden. Deze bestaan wel binnen het besluitvormingsproces. Vaak laat de Vlaamse overheid zich inspireren door bestaand of nieuw onderzoek.

3. Besluitvormingsproces

De goedkeuring van nieuwe of wijzigende beleidsinitiatieven gebeurt volgens het besluitvormingsproces. Tijdens het besluitvormingsproces worden beleidskeuzes vertaald naar een concreet initiatief, al dan niet regelgevend. Er bestaan enkele vaste (interne en externe) procedureregels, die gevolgd moeten worden vooraleer een definitieve beslissing mogelijk is. Deze hebben in de eerste plaats betrekking op de tussenkomst van 'advies- of goedkeuringsinstanties', zoals het advies van de Inspectie van Financiën, het begrotingsakkoord door de minister bevoegd voor Begroting of het advies van de Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC). Verder betreffen ze ook de samenstelling en inhoud van het dossier dat voor advies of ter goedkeuring wordt voorgelegd, bijvoorbeeld de inhoudelijke vereisten van een nota aan de Vlaamse Regering. De regels zijn vastgelegd in een zeer uiteenlopend reglementair kader, via decreten en besluiten van de Vlaamse Regering, omzendbrieven of het huishoudelijk reglement van de Vlaamse Regering. Daarnaast bestaan er ook een aantal informele procedures, zoals de politieke afstemming tijdens een interkabinetten-overleg (IkW).

Ook het Vlaamse regelgevingsproces is onderworpen aan verschillende formele procedureregels. Verschillende van deze procedureregels overlappen met bovengenoemde generieke regels voor besluitvorming binnen de Vlaamse Regering. Er bestaan echter nog aanvullende procedureregels die eigen zijn aan de goedkeuring van regelgeving.

4. Begroting

Jaarlijks maakt de Vlaamse overheid een inschatting van de te verwachten inkomsten en uitgaven. Omdat men niet alles kan voorzien, kan de begroting tijdens het werkjaar worden aangepast via een begrotingsaanpassing. Zo kan bij een begrotingsaanpassing blijken dat de inkomsten wat tegenvallen en er bijgevolg minder mag worden uitgegeven. Meer informatie over de mediabegroting in Vlaanderen.

5. Regelgevingsagenda

De regelgevingsagenda is de band tussen beleidscyclus en besluitvormingsproces en vormt een onderdeel van de beleidsnota's en de -brieven. Het is een publiek beschikbare lijst van geplande, lopende en afgewerkte regelgevingsprojecten. De agenda verschaft inzicht in geplande nieuwe regelgeving of aanpassing van bestaande regelgeving.

6. Regelgeving

De Vlaamse overheid heeft verschillende instrumenten ter beschikking om de regelgeving vorm te geven, afhankelijk van de verantwoordelijkheid: decreet (Vlaamse Regering), reglement of ministerieel besluit (minister). De concrete uitwerking gebeurt vaak via een uitvoeringsbesluit. Deze instrumenten bepalen onder meer hoe de Vlaamse overheid subsidies of vergunningen kan toekennen.

7. Actoren mediabeleid

Verschillende actoren in Vlaanderen werken mee aan of adviseren het mediabeleid:

• Vlaamse Regering, waaronder Vlaams minister van Media Sven Gatz
• Vlaams Parlement, Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
• Vlaamse overheid - Beleidsdomein Cultuur, Jeugd, Sport en Media
• Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC)
• Steunpunt Beleidsrelevant Onderzoek Media
• Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF)
• Belangenbehartigers
• Mediasector

8. Staten-Generaal van de Media

De media en het medialandschap zijn volop in transitie. De uitdagingen die de mediasector kenmerken zijn van diverse aard: technologisch, financieel-economisch, organisatorisch, menselijk en maatschappelijk. Tijdens de voorbije Staten-Generaal van de Media werd samen met de sector teruggeblikt en verder gekeken naar de media van morgen en naar de rol van het beleid om bij te dragen tot een creatief, duurzaam en pluriform medialandschap, toegankelijk en kwaliteitsvol voor elke mediagebruiker.

9. Mediabeleid in Europa

Voor statistische en analytische informatie over film, televisie, video/DVD, nieuwe audiovisuele mediadiensten en film- en televisiebeleid in Europa, verwijzen we graag naar de website van het European Audiovisual Observatory.